Yüzde 40 engelli raporu olan engelli vatandaşlar, engelliler için düzenli olarak sağlanan yüzde 40 ve üzerinde engelli olan kişilerin faydalanma hakkı olan tüm hak ve indirimlerden faydalanabilirler. Bu hak ve indirimler aşağıdaki gibidir:
- Engelli maaşı bağlanması
- Muhtaç maaşı bağlanması
- Gelir vergisinde engelli indirimi
- ÖTV muafiyeti
- Engellilere kimlik kartı hakkı
- Belediyelerde engelli indirimleri
- Sosyal yardımlaşma ve dayanışma vakfı engelli yardımları
- TCDD indirimi
- KYK engelli hakları
- Devlet Tiyatroları engelli indirimi
- Ören ve müze yerlerine engelli girişi indirimi
- THY engelli indirimi
- Şehirler arası otobüs firmalarının yaptığı engelli indirimleri
- Telekomünikasyonda engelli indirimleri
- Engellilerin istihdamına yönelik oluşturulan haklar
- Engelliler eğitimine yönelik oluşturulan haklar
- Engelli yakınlarına yönelik oluşturulan haklar.
- Erken emeklilik hakkı.
Burada sıralandığı gibi engelli vatandaşların sahip olduğu birçok hak ve fırsat vardır. Yüzde 40 engelli vatandaşlar da bunlardan faydalanabilir. Bunlardan en başta geleni engellilere bağlanan engelli maaşı hakkıdır.
Engelli Maaşı Bağlanması
Doğuştan ya da sonradan engelli olan kişiler için devlet yaşanacak maddi mağduriyetleri önleme amaçlı engelli maaşı bağlar. Yüzde 40 ile yüzde 69 engeli bulunan vatandaşların engelli maaşı alma hakları vardır. Aynı zamanda bu vatandaşların erken emekli olma hakları da vardır. Engelli vatandaşlar dilerse bu haklarından faydalanıp erken emekli olabilirler.
Engelli vatandaşlara gelir vergisi indiriminden de sağlanma hakkı verilmiştir. Engel oranına göre vatandaşlar başvuru yaparak derecelendirilerek indirimden faydalanırlar. Yüzde 40 ve üzeri engeli olan vatandaşlar üçüncü dereceden vergi indirimi alırlar.
Muhtaç Maaşı Bağlanması
Vakıflar Genel Müdürlüğü, yüzde 40 ve üzeri engelli olan vatandaşlara muhtaç maaşı bağlanmasını hak tanır. Bu maaşın bağlanabilmesi için gerekli koşullar şunlardır:
- Engeli olan kişinin sosyal güvencesi olmaması
- Engeli olan kişinin herhangi bir maaşı ya da geliri olmaması
- Mahkeme kararıyla bakım altına alınmaması
- Gelir sağlayacak taşınır veya taşınmaz malı olmaması, varsa bunlardan elde edeceği gelirin yönetmelikte geçen muhtaç maaşı miktarını aşmaması.
ÖTV Muafiyeti
Engeli bulunan vatandaşlar araç alırlarken ÖTV’den muafiyet hakkına sahiptir. Özel araç ve gereçlerde (engelli vatandaşların kullanımı için özel üretilmiş) KDV’den muaftırlar. Motorlu taşıt almak isteyen engelli vatandaşlar MTV’den muaf olurlar. Aynı zamanda konut almak isteyen engelli vatandaşlara konut emlak vergisi muafiyeti hakkı da sağlanmıştır. Eğer ithal edilen bir araç gereç alışverişi yapacaklar ise gümrük vergisinden de muaftırlar.
Engellilere Kimlik Kartı Hakkı
Yüzde 40 ve üzeri engeli bulunan engelli vatandaşlar isterlerse kendilerine engelli kimlik kartı çıkarabilirler. Çalışma Sosyal Hizmetler ve Aile İl Müdürlüğü’ne ya da Sosyal Hizmet Merkezlerine başvurarak bu kimliklere sahip olabilirler. Bu kimlik kartı sağlık raporu yerine geçmez. Engelli vatandaşların engelliler için sağlanan indirim imkanlarından faydalanabilmeleri için kolay ve pratik olması amacıyla çıkartılır.
Engelli Vatandaşlara Ulaşımda İndirim Hakkı
Engelli vatandaşlar ulaşım sağlarken TCDD demir yolları, kara yollarını kullanımında şehirler arası otobüs firmaları, şehir içinde otobüs, metro, tramvay ve diğer ulaşım araçları, hava yolu kullanımında da indirimlerden ve onlara özel tanınan fırsatlardan yararlanabilirler.
Engellilerin İstihdamına Yönelik Haklar
ÖSYM’nin gerçekleştirdiği engellilere yönelik Engelli E-KPSS sınavı ile Devlet Personel Başkanlığınca kamuya engelli personel alımı yapılır. Yüzde 40 engelli olan vatandaşlar başvurularını ÖSYM’ye yapabilirler. E-KPSS sınavına ilkokul mezunundan üniversite mezuna kadar tüm engelli vatandaşlar başvurabilir.
Engellilerin istihdamına yönelik özel sektörde de devlet kurumlarında da personel alımı yapılır. 4857 sayılı İş Kanuna göre 50 ve üzerinde işçi çalıştıran kamu kuruluşlarının en az %4 oranında, özel sektör kuruluşlarının ise en az %3 oranında engelli istihdamı yapması zorunludur.
Yüzde 40 engelli ve daha fazla oranda engelli olan tüm kişiler bunların dışında eğitim alanında, sanat ve kültür alanında, telekomünikasyon ve diğer alanlarda haklara ve fırsatlara sahiplerdir.
