Cari açık bir ülkenin ithal ettiği mal stokunun ihraç ettiği mallardan daha yüksek olmasıdır. İthal mal ve hizmetlere olan ödeme miktarının, ihraç edilen mal ve hizmetlere olan ödeme miktarını aştığı durumlarda cari açık oluşur. Cari açık sistemi, özellikle dış finansal sisteminde hesaplanan ödeme bilançosudur. Cari açığın oluştuğu dönemlerde ödeme bilançosunun dengede bırakılması son derece önemlidir. Cari açık hesaplarında yurt dışına satılan mal ve hizmetlerin ülkenin gelir potansiyelini karşılaması, milli ekonominin gerilemesine neden olur. Yurt dışı alım satım işlemlerinde kurulan cari denge politikası için, millî gelirin yabancı para ve döviz kaynağı karşısında düşüşe geçmen değer kazanması gerekir.
Cari Açık Nasıl Oluşur?
Cari açık oluşumu şu 3 durumda gerçekleşir:
- Uluslararası mal ve hizmet
- Transferler hesabı
- Hizmetler hesabı
Cari açık, ülkeler arası ticaret modellerinde kendini göstermektedir Uzun dönemde makro ölçekli piyasalarda faaliyete geçirilen taşımacılık, sigortacılık, turizm gibi hizmetler cari açık oluşturan hizmetler kapsamında değerlendirilen finansal yapılandırılmalarındandır. EFT ve havale işlemlerinde transfer hesaplarını kullanan yurt dışında çalışan ülke vatandaşları, yurt dışı piyasası üzerinden gönderdiği tüm döviz giriş çıkış işlemlerinde cari açık oluştuğunu görmüştür. Ülkeye giren döviz miktarının ülkeden çıkan döviz miktarından fazla olduğu dönemde borsa ve finans piyasasında değişen oranda cari açık oluşmaktadır.
Cari Açık Kapatma İşlemleri Nasıl Yapılır?
Cari açık kapatma işlemleri cari açığı düşürmek ya da ortadan kaldırmak için ithal edilen mal stoğuna göre ihraç edilen malların değerini artırma işlemleri için kullanılır. İthal edilen yüksek fiyat içeren mallara kota sınırlaması getirilerek vergi koyarak ülke içine giren mal adedine sınırlamalar getirilmektedir. İthalat sistemini özendirmek yerine ithal ikameci politikalar yürütülerek, ülke içindeki malların uygun fiyata satın alınması sağlanmaktadır. Özellikle milli kaynaklı ürün mal ve hizmet satın alınarak yurt dışından mal stoğu almamaya özen gösterilmelidir. Cari açık kapatma işlemleri, yurt içi ürünlerine yönelerek yurt dışına giriş yapan dövizleri en aza indirme ya da yok etme politikası üzerine kuruludur.
Ulusal para birimini devalüasyon ile geliştirip, milli paranın yabancı paralar kaşsındaki değerini güçlendirerek ülke mallarının ihracatı ucuzlaştırılmaktadır. Ucuz ihracat potansiyeli ile ihracattan elde edilen gelir, ithalat sistemi ile satın alınan mal ve hizmetlerden karşılanan gelirlerden daha yüksek olmalıdır. Ödemeler dengesi, cari denge, mal dengesi, yatırım gelirleri, cari transferler cari açık dengenin hesaplanması için son derece önemlidir. İthalat seviyesi ve gelirlerinin ihracat ödeme bilançosu ve gelirlerinin altında olmasına ayrıca özen gösterilmelidir.
